czwartek, 29 września 2011

Dinozaur czy ptak?

Autorem artykułu jest Jakub Jankowski



Czy ptaki są potomkami dinozaurów? Kiedyś naukowcy zdecydowanie odrzucali tę możliwość. Sądzono mianowicie, że dinozaury nie miały zrośniętego obojczyka (tzw. widełek) i nie mogły przekształcić się w ptaki, u których kość ta jest dobrze rozwinięta.

Widełki pomagają w utrzymaniu prawidłowej pozycji stawu skrzydłowego. Jednak teraz wiemy, że niektóre dinozaury - głównie mięsożerne - miały zrośnięty obojczyk. Dyskusja koncentruje się wokół słynnego archeopteryksa (Archaeopteryx lithographica), który żył około 140 milionów lat temu. Jest on mieszanką cech ptasich (np. pióra) i gadzich (np. zęby w szczękach). Pewien amerykański uczony dokładnie badał szczątki archeopteryksa i doszedł do wniosku, że zwierzę to ma ponad 20 wspólnych cech z drapieżnymi dwunożnymi dinozaurami z grupy celurozaurów, takimi jak celofyz. Tak więc powstaje pytanie czy archeopteryks był już ptakiem, czy tylko upierzonym dinozaurem? Czy współczesne ptaki są spokrewnione w prostej linii z dawno wymarłymi dinozaurami? Spór na ten temat trwa...

Okaz Berliński.

Do dzisiaj znaleziono tylko 5 szkieletów archeopteryksów i odcisk pojedynczego pióra (wszystkie okazy pochodzą z lagunowych osadów jury Bawarii). Najlepiej zachowany jest okaz przechowywany w Muzeum im. Humboldta w Berlinie. Odciski piór utrwaliły się dzięki szybkiemu przykryciu drobnoziarnistym osadem, który następnie przekształcił się w tzw. łupek litograficzny (używany niegdyś do litografii).

Podobieństwa

Tak jak małe mięsożerne dinozaury, archeopteryks miał długie wysmukłe szczęki z drobnymi zębami, szponiaste palce, cienką i ruchliwą szyję, długie nogi oraz krótki tułów. Przypuszczalnie był dobrym biegaczem, mogącym ścigać owady i jaszczurki, podobnie jak czyniły to współczesne mu małe dinozaury.

---

Jakub Jankowski


Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz